چکیده

پروردگار عالم و آدم که در زمان آفرینش انسان از مقام خلاقت الهی او سخن به میان
می­آورد و می­فرماید: «همانا در زمین جانشینی قرار خواهم داد» و در نحوه آفرینش او از مبدأ واحد انسانی سخن می­گوید «همانا شما را از نفس واحده خلق کردیم» و در مقام تعریف و توصیف کمالات انسانی نیز اوصاف زن و مرد را یکسان و هماهنگ کنار هم بیان می­دارد «همانا مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان مؤمن، مردان و زنان اهل اطاعت، مردان و زنان راستگو، مردان و زنان صابر، و مردان و زنان خداترس خاشع و مردان و زنان خیرخواه مسکین نواز و مردان و زنان روزه­دار و مردان و زنان با حفاظ خوددار از تمایلات حرام و مردان و زنانی که یاد خدا بسیار می­کنند …».

امروز دانشمندانی که مادی، غیر عقلانی و غیر وحیانی می­اندیشند، با نگرش­های متفاوت تاریخی جامعه شناسانه یا روان شناسانه به مقوله زن و مرد، باورهایی غلط و انحرافی را به ذهن­ها منقل می­سازند و بر پایه این بنیان غلط، عده­ای به حکومت مردها و مرد سالاری فتوا می­دهند و دسته­ای دیگر به زعامت زنان نظر می­دهند و برخی نیز سرگردان حکم مردها را به زنان و حکم زنان را به مردان به عنوان تساوی حقوق و یکسان سازی جامعه سرایت می­دهند، غافل از اینکه تسویه و مساوات تنها در فرضِ موضوع واحد امکان­پذیر است.

کلید واژه: نفقه، اسلام، زن، نشوز، جایگاه، ارزش، حجاب

سمیه خلیفه

چکیده

در هر جامعه و ملتی و هر دین و شریعتی، می توان گرایش های عارفانه خاص آن جامعه و  دین را یافت. در عالم اسلام نیز رگه های زهد و تصوف، از همان آغاز به چشم می خورد. در تصوف اسلامی، هم تاثیر معارف قرآنی پدیدار است هم تاثیرات مسیحیت، آیین هندو و مانویت و … درهر حال، تصوف در عالم اسلام، در آغاز ساده و بی پیرایه بود درآثار صوفیان قرن های نخستین، تصوف چیزی جز زهد به شکل افراطی آن و رعایت اخلاق نبود اما کم کم سخن از طریقت و حقیقت به میان آمد و عمل به شرع، مورد بی اعتنایی قرار گرفت و شریعت به سان پلی انگاشته شد که شخص تا لحظه ی عبور به آن نیازمند بوده و همین که از پل عبور کرد، دیگر نیازی به آن ندارد. تصوف که از قرن دوم شکل گرفت، قرن ها تنها به ارائه ی رهنمود و دست گیری و راهبری عملی مشتاقان می پرداخت. پس از آن کم کم در وادی نظریه پردازی، ارائه ی طرحی نظامند برای تبیین جهان، و توصیف هستی نیز گام نهاد. از آن پس، عرفان و تصوف هم به عنوان نظریه ای برای تبیین جهان، شناخت انسان و حتی تفسیر قرآن مطرح شد هم به عنوان نهادی اجتماعی، عاملی بود برای گرایش رهبران آن به دنیا و ریاست و در نتیجه، اختلافات فکری و عملی و تفاوت برداشت ها و عملکردها.

   کلید واژه: صوفی، خانقاه، قطب، رهبانیت، فناء، ولایت، شریعت، حقیقت، طریقت، تشرف، ریاضت، تصوف.

زینب تدین راد

چکیده

احتجاج از باب اِفتعال به معنای اقامه حجت و دلیل برای اثبات حق است. در قرآن کریم، کلمه «حجت» در همه موارد درباره اثبات حق به کار رفته است. بررسی کاربردهای قرآنی، مفید این نکته است که حجت به تصدیق کننده ادعای حق است و محاجّه در جایی است که مخاصمه و منازعه در کار باشد. اصولاً هر حجتی هدف خاصی را تعقیب می کند.

اهداف اصلی و کلی احتجاجات در قرآن، اثبات ربوبیت خدا، اثبات جهان آخرت و اثبات رسالت پیامبران می باشد. احتجاج اختصاصی به شیوه قولی و اقامه دلیل لفظی در قالب کلمات و جملات ندارد ، بلکه می توان متناسب با موقعیت های خاص و به مقتضای آن،  گاه با استدلال لفظی و دلیل قولی مطلبی را ثابت کرد و گاه نیز با عمل خاصی حقانیت مسئله‌ای را روشن ساخت. احتجاجات قولی شامل صراحت لهجه، شروع دعوت با سؤال، برائت از شرک و کفر، ارجاع به فطرت، برهان، موعظه جدل، تمثیل، تشبیه و احتجاجات عملی شامل معجزه، تحدّی، مباهله، کناره‌گیری، طرح مبارزه، هجرت و ترویج تقلید می شود.

 ابراهیم خلیل (علیه السلام) دومین پیامبر اولوالعزم از پیامبران بزرگواری است که خدای تعالی بیش از سایر انبیای خود از او به عظمت یاد کرده و اوصاف ستوده و خصال پسندیده او را در قرآن ذکر فرموده و به بخش زیادی از الطاف و عنایات خود که به او عطا کرده ، مانند نشان دادن ملکوت آسمآن ها و زمین ، امت بودن به تنهایی ، مقام خلّت، مقام امامت، بهره‌مندی از حجّت قوی و … اشاره نموده است. ابراهیم (علیه السلام) زندگی و رسالت خویش را در میان قومی آغاز کرد که به رغم آشنایی با علم نجوم، در مسائل اعتقادی در اثر نادانی و ضعف فکری، گرفتار انواع شرک شده، با تعصب جاهلی بر آن اصرار می ورزیدند.

حضرت ابراهیم ‌(علیه السلام) از شیوه‌های مختلف احتجاجات قولی و عملی برای مناظره با بت‌پرستان و اجرام آسمانی پرستان، آزر و نمرود بهره برد. این پژوهش در 5 بخش به بررسی حقیقت احتجاج و اقسام آن، ویژگی های حضرت ابراهیم‌(علیه السلام) و قومش، شیوه‌های مناظره حضرت ابراهیم‌(علیه السلام) با بت پرستان، اجرام آسمانی پرستان، آزر و نمرود می‌پردازد.

 روش پژوهش حاضر بر اساس نگرش کاربردی و بر اساس راهبرد توصیفی است و از روش کتابخانه ای جهت جمع‌آوری اطلاعات بهره گرفته شده است . مهم ترین منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از تحلیل قصص، طلوع جاودان، دایره المعارف قرآن کریم، فرهنگ قرآن، و تاریخ انبیا .

در پژوهش حاضر، کلید واژه‌های احتجاج، ابراهیم، قرآن، غرور، جدل و مناظره بیش از سایر واژه‌ها به کار برده شده است.

چکیده

این پژوهش با عنوان بررسی آیات ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام در قرآن درصدد آن است تا با مراجعه به آیات الهی و روایاتی که در این زمینه نقل شده و با گردآوری بخشی از این آیات و با استفاده از سخنان پیامبر و ائمه علیهم السلام به تبیین جایگاه واقعی امامت از نظر قرآن پرداخته و از این طریق ولایت و امامت امام علی علیه السلام را اثبات کرده تا این گونه باعث ثبات قدم در عقیده به ولایت امام علی علیه اسلام و پاسخگویی به شبهات منکرین گردد.

در قرآن آیاتی وجود دارد که صراحتاً و مستقیماً بر مسئله امامت و رهبری دلالت دارند آیه تبلیغ، آیه ولایت، آیه اولی الامر و آیه اکمال. آیه ولایت، در شأن امام علی علیه السلام نازل شده و در پی اثبات این مسأله است که ولایت مختص خدا و رسول او و کسی است که در حال رکوع صدقه می دهد و با ادله ای که وجود دارد تنها (صدقه دادن در حال رکوع) بر یک نفر منطبق است و او کسی نیست جزء امام علی علیه السلام و کسی دیگر را شامل نمی شود.

آیه اولی الامر بزرگ ترین و صریح ترین دلیل شیعه برای اثبات امامت ائمه معصوم علیه السلام است، این آیه کریمه در نتیجه پند و موعظه خداوند متعال ذکر شده، و می فرماید که: در مقابل فرمان و حکم خداوند متعال، فرمان و دستور رسول او و اولی الامر بعد از او که ائمه علیهم  السلام هستند اطاعت و فرمانبرداری شوند.

آیه تبلیغ، شیعیان اتفاق نظر دارند و می گویند: مأموریتی که در این آیه به عهده پیامبر خدا گذاشته شده، ابلاغ ولایت و پیشوایی امام علی علیه السلام است و این آیه از صریح ترین آیاتی است که مستقیماً بر ولایت آن حضرت دلالت می کند.

آیه اکمال، از نظر شیعه آیه اکمال از جمله آیاتی است که مستقیماً و با صراحت بر اعلان ولایت امام علی علیه السلام از طریق پیامبر صلی الله علیه و و آله دلالت دارد و منظور از روز بزرگ در آیه همین اعلان ولایت است.

واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از: 1- امام 2- شوری 3- نص 4- سنت 5- ولی
6-ولایت

معصومه غلامی

انسان با مراجعه به وجدان خود این حقیقت را درک می کند از نوعی آزادی و حق انتخاب در تصمیم گیری های خود برخودار است و ازطرف دیگر پس از آشنایی با جهان بینی الهی به حقیقت دیگری اذعان می نماید و آن را که آفریدگار هستی نه تنها انسان بلکه هیچ پدیده ای را عبث و بیهوده نیافریده است.آنگاه با آشنایی با معارف قرآن در می یابد که هدف آفرینش انسان، رشد و تعالی معنوی و سیر به سوی ارزشهای جاویدان وکمال مطلق و بی نهایت (خدا) می باشد و برای فراهم شدن شرایط لازم و زمینۀ مناسب برای نیل انسان به این آرمان متعالی، به پیامبران الهی و قوانین آسمانی از جانب خداوند مبعوث شده اند که با سعی و کوشش فوق العاده به راهنمایی بشر بپردازند.

بنابراین یکی از عوامل تکامل انسان، نعمت هدایت است ومنظور از هدایت راهنمایی و ارائه طریق خیر وصواب در رسیدن به راهی که آدمی را به هدف منتهی می سازد و در مقابل آن ضلالت که به معنای انحراف با در نظر داشتن هدف و مقصود است و معنای آن متضمن نوعی تحیر و سرگردانی و گسستن از راه راست و غیبت از مقصود است.

هدایت الهی درجات و مراتبی دارد و خدای سبحان موجودات آفریدۀ خود را به دو هدایت عام و خاص راهنمایی و رهبری می کند، هدایت عام و فراگیر نسبت به همه است و شامل هدایت تکوینی و تشریعی می شود، هدایت خاص این هدایت مخصوص کسانی است که با اراده و اختیار خودراه مستقیم را برگزیده ند، و در ادامه نهایات و الطاف ویژه حق تعالی شامل آنها گردیده و به مطلوب می رسیدند چنانکه قرآن کریم می  فرماید مقدمات هدایت به دست خود انسان بوده و رسیدن به مطلوب و مقصود خدای متعال می باشد.

لذا تنها راه سعادت حقیقی انسان برخوردار شدن از نعمت هدایت الهی است چون دراین هدایت هیچ ضلالت و گمراهی راه ندارد و پوینده آن هیچ وقت به ضلالت نمی افتد، البته به این شرط که حدود وثغور این هدایت را رعایت کند بنابراین اگر نعمت هدایت خداوند شامل حال بنده ای شود بایستی درنگهداری و حفظ آن سعی کامل و کوشش لازم را بنماید.

حفظ ونگهداری این هدایت ممکن نیست مگر به پرهیز از امور ناپسند و نامطلوب و انجام امور پسندیده و مطلوب.

 در این پژوهش  طی 4 بخش سعی بر این است که موضوع هدایت در قرآن  مورد بررسی قرار گیرد، بخش اول کلیات، بخش دوم مفهوم شناسی هدایت است و در بخش سوم به معرفی هادیان از منظر قرآن و در بخش چهارم گسترۀ هدایت از دیدگاه آیات قرآن  مطرح شده است.

کلید واژه: هدایت، ضلالت، هادی، مهدی، صراط، قرآن

حمیده کاظمی

چکیده

دین مبین اسلام برنامه ای جامع و کامل و گسترده، هدایت گر و انسان  ساز می باشد.که از برنامه های دقیق و منظم و انسان ساز و کاربردی، تعالیم دینی، «علم اخلاق» است. و از جمله مباحثی که علم اخلاق به آن  اهمیت خاص، در توجه و بیداری وشناخت معرفت الهی کرده، ذکر خداوند متعال می باشد. ذکر خدا،همان حضور خداوند در دل انسان مؤمن است که علاوه براطمینان قلبی، تکیه گاه بی نظیر و محکم می باشد.

اهمیت و ضرورت مسئله همین بس که تنبه و آگاهی از هدف آفرینش، انسان را از غفلت رها کرده و از چالش سیئات نجات داده و به سوی رحمت الهی سوق می دهد و یاد خدا بودن سرچشمۀ تمام فصائل می باشد.

ذکر صنعتی تشکیکی دارد با ذکر شهادتین کافر، مسلمان می شود و افراد عادی و عامه مردم به حوائج و خواسته های خود می رسند و عارفان با ذکر «یا غفار» وارد وادی سیر و سلوک شده و با ذکر «یا حبیب» ادامه می دهند و با ذکر«یا رحمن» «یا رحیم» ختم می گردانند و دردمندان و در راه ماندگان به سعادت و خوشبختی و پیروزی می رسند و هر کس به اندازه ظرفیت و قابلیت خود از نعمت ذکر خداوند بهره مند خواهد شد و نهایت مراتب و شرایط و آداب ذکر به اینجا ختم می شود که افراد با درک حضور خداوند در تمام لحظات زندگی، ملزم به انجام واجبات و ترک محرمات می شوند. و خداوند در سوره شمس یازده بار قسم یاد کرده که اگر پرهیزگار شدی، رستگارت خواهد کرد و به سعادت دنیا و آخرت نائل خواهی شد البته اگر خدا بخواهد.

کلید واژه: ذکر-یَقِظَ-اطمینان،غفلت.

مرضیه فرمانی

عوامل تفاهم زوجین در اسلام موضوعی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد وبه این سؤال که  عوامل تفاهم زوجین چگونه ایجاد می شود.پاسخ می دهد لذا سعی براین است که مطالبی به صورت هماهنگ و منطقی پیرامون عوامل تفاهم زوجین در اسلام از زمان قبل ازدواج یعنی گزینش همسرتا بعد از ازدواج و بر عهده گرفتن تکالیف با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری و در اختیار همسران قرار داد تا با برخورداری از اطلاعات لازم و آمادگی اخلاقی وارد زندگی زناشوئی شوند . در این مسیر تکاملی برای دست یابی به اهداف ذکر شده علاوه بر آیات و روایات از کتاب‌های روانشناسی، خانوادگی و اجتماعی بسیاری استفاده شده است ، حاصل تحقیق و بررسی در آن کتب بدین شرح است :  زن و شوهر به عنوان دو عنصر اصلی خانواده برای حفظ و تثبیت روابط زناشوئی و رسیدن به تفاهم و همدلی در زندگی مشترکشان باید به وظایف وحقوق یکدیگر آشنا بوده واین حقوق رارعایت نمایید ودر مشکلات وفراز ونشیب های زندگی یارومونس هم باشند تا محیط خانه همچون بهشت برین باصفاونورانی گردد واختلاف وناسازگاری از این محفل گرم وصمیمی رخت بربندد. این پژوهش در چهار بخش کلیات ،ازدواج در تفکر دینی ،حقوق متقابل همسران ،آسیب شناسی روابط زناشوئی به خوانندگان عزیز عرضه می گردد به امید اینکه همسران با مطالعه ی دقیق وبه کار بستن حقوق و وظایف ذکر شده به سعادت و کمال واقعی نائل آیند .

كليد واژه ها: آئین،همسرداری ،زن ،حقوق ،اسلام ،تمکین ،نشوز ، تکریم ،نفقه

منیژه شمسایی

چکیده

      بنی اسرائیل اسباط دوازده گانه حضرت یعقوب (علیه السلام)هستند و نژادشان به اسحاق بن ابراهیم منتسب می گردد.،اسرائیل لقب حضرت یعقوب(علیه السلام) به معنای عبدالله است.

      صهیونیسم-که نام آن از کوه صهیون در قدس گرفته شده-ایده ای است سیاسی که اصل پيدايش آن بر روی تز برتری نژادی استوار است.

   پس از طوفان نوح ،خداوند پیامبرانی چون ابراهیم،اسحاق،یعقوب،موسی،سلیمان،داوود وعیسی(علیهم السلام)را در میان بنی اسرائیل مبعوث نمود تا با هدایت این قوم و استقرار آن ها در سرزمین قدس، زمینه ساز گسترش اسلام  باشند که همگی به نوعی مورد ظلم  بنی اسرائیل قرار گرفتند.این قوم زندگی پر فراز ونشیبی داشته اند وسال های زیادی را در مصر،کنعان،صحرای سینا وسرانجام فلسطین به سر برده اند.با ظهور پیامبر خاتم، یهودجاه طلب  که اهداف خود را در معرض خطر می دید به مبارزه با اسلام و به شهادت رساندن  اهل بیت(علیهمالسلام) پرداخت.با آغاز غیبت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)استراتژی یهود برای رسیدن به اهداف خود تغییر کرد وبه یافتن پایگاهی امن وجمع آوری ثروت پرداختند.

      قوم بنی اسرائیل که در ابتدا به دلیل تبعیت از انبیاء الهی به عنوان قوم برگزیده محسوب می شد،از نعمت های فراوانی برخوردار گردیدند.

      قرآن کریم ویژگی های زیادی را برای بنی اسرائیل ذکر نموده است و هرجا که از این قوم سخنی به میان آورده است از کلمات یهود و بنی اسرائیل استفاده کرده است و             کلمه ی صهیونیسم را به کار نبرده است.

      هر صهیونیستی یک یهودی است ،اما هستند یهودیانی که خود را صهیونیست                   نمی دانندبلکه حتی با آن ها مخالفند.     

      سابقه یهود به بنی اسرائیل فرزندان حضرت یعقوب (علیه السلام)برمی گردد ،در حالیکه صهیونیست ها نام وکارشان از اواخر قرن 19میلادی شروع شده است.

      کشور ایران در سال های قبل  وبعد از انقلاب اسلامی دو موضع کاملاً مختلف در برابر اسرائیل داشته است.قبل از انقلاب با به رسمیت شناختن این رژیم دست همکاری در زمینه های مختلف اقتصادی وسیاسی با آن ها داد اما بعد از پیروزی انقلاب ،این رژیم را نامشروع خوانده و کشورهای منطقه را به مخالفت با آن دعوت می نماید.

       این پژوهش در چهار بخش به بررسی قوم بنی اسرائیل و ابعاد آن ،صهیونیست و ابعاد آن واسرائیل و موضع کشورهای اسلامی در برابر آن می پردازد.

      روش این تحقیق براساس نگرش کاربردی،براساس راهبرد توصیفی ونحوه ی              جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای،می باشد.

      دو کتاب تحلیلی بر عملکرد یهود در عصر نبوی نوشته ی علی جدید بناب وتاریخ چهار هزار ساله ی یهود نوشته ی محمد کریمی نسب از جمله منابعی هستند که در این پژوهش مورد استفاده ی بیشتری قرار گرفته اند.

کلید واژه ها: اسرائيل،بنی اسرائیل،صهیونیسم،فلسطین،قرآن ،یهود

نجمه سجادیان

چکیده

ازدواج، پیمانی مقد ّس و الهی است که بین زن و شوهر براساس فطرت خدایی و امر خداوند متعال صورت می گیرد و در اسلام مستحب مؤکّد شناخته شده است و در مواردی که ترک آن باعث آلودگی به زنا و امثال آن می شود، واجب شناخته شده است.

انسان نیاز دارد که خود را از تهاجم شهوات و آلودگی ها و هرزگی ها حفظ کند و برای دفع نیاز جنسی به انحراف کشانده نشود و عمری را با پاکدامنی و عفت سپری سازد.

قرآن کریم به قدری به غریزه­­ی جنسی اهمیت داده که یکی از نشانه های خدا را جفت خلق کردن بشر می داند و ضمناً به دو نکته­ی روانی هم اشاره می کند که در اثر ازدواج، سکونت طرفین ایجاد می شود و هم چنین مودّت و رحمت برگزار می شود. پس قرآن کریم، نه تنها غریزه جنسی را پلید نمی داند، بلکه سبب ایجادمحبت و عاطفه معرّفی می کند.

کلید واژه ها: ازدواج، بلوغ، نکاح، شهوت، طلاق، منقطع.

فاطمه نگارستانیان

چکیده

شیعه امامیه معتقد است که پس از ظهور حضرت مهدی((عجل الله وتشکیل حکومت عدل الهی در سرتاسر جهان، گروهی از اولیای الهی و دوست داران خاندان رسالت، و برخی از معاندان ودشمنان خاندان وحی که ازدنیا رفته اند به دنیا بازمی گردند.تا هرگروه پاداش وجزای اعمال خود را مشاهده کنند.اعتقاد به رجعت از ضروریات مذهب شیعه‌ی امامیه به شمار می رود.تا جایی که رجعت را یوم اللّه دانسته اند واعتقاد به آن را یکی ازویژگی های بارز شیعیان دانسته و آن را شرط ایمان قرار داده اند.اگر این مسئله به وضوح برای شیعیان مطرح نگردد، ممکن است آن‌ها معتقد به تناسخ شوند که این عقیده از نظراسلام مذموم است.با توجه به این مطالب، این مسئله وجود دارد که چگونه اهل حق وباطل به پاداش وجزای اعمال خود دراین دنیا می رسند ونتایج آن اعمال را می بینند،که با بررسی آیات وروایا ت می توان پاسخ هایی روشن به این مسا ئل ارائه داد.

کلید واژه:اعتقاد،آیات،بررسی،دیدگاه،رجعت،روایا ت،ظهور.

فاطمه ارزاقی