چکیده

انسان موجودی است که ابعاد وجود او گسترده است. او فطرتی دارد که پشتوانه ی آن روح الهی است و طبیعتی دارد که از گل سرشته شده است. انسان در جهان آفریده شده و علاقه ی طبیعی به دنیا دارد. اما اگر دنیا را وسیله تلقی کند و به دیده ی هدف به آن بنگرد، هویت و شخصیت خویش را پیدا کرده و حیات و زندگی او دارای ارزش می شود. در قرآن کریم زندگی آخرت، زندگی حقیقی شمرده شده و در مقایسه ی با آن، زندگی دنیا ناچیز و بی مقدار به حساب آمده است و زندگی آن گاه دارای ارزش و اهمیت است که در ارتباط با خدا مطرح شود. انسان مسلمان چون بر اساس تعالیم قرآن و سیره ی پیامبر و امام رهبری شده است سیر به کمال دارد چه آن که هرگاه فعل و حرکتی رهبری شده از انسان سر زند، انسان گام به سوی کمال برداشته و وجود خویش را کامل کرده و استعدادهای بالقوه خویش را به فعلیت رسانده و به والاترین مراحل کمال دست یافته است.
موجود کامل اگر از نعمت درک و شعور برخوردار باشد، از داشتن آن کمال لذت می برد. کمال نهایی انسان مربوط به روح است، جنبه جسمانی ندارد. زیرا حقیقت انسان روح است و تکامل انسان در گرو تکامل استعدادهای روحی است. امیال فطری انسان نیز با این که تعلق به امور مختلف دارند، سرانجام به هم می پیوندند و ارضای کامل و نهایی آن ها در یک چیز خلاصه می شود و آن تقرب و نزدیکی به خداست. قرآن مصداق کمال نهایی انسان را قرب به خدا می داند و همه ی کمالات جسمی و روحی مقدمه ی رسیدن به آن و انسانیت انسان در گرو دستیابی به آن است.
کلمات کلیدی: آفرینش، انسان، خلیفه، عبادت، قرب، کمال.