روابط سوریه با جهوری اسلای ایران در طول تاریخ اگرچه با فراز و نشیب هایی همراه بوده، با این حال همواره نقاط مشترک زیادی میان اهداف مدنظر رهبران این دو کشور وجود داشته که حفظ روابط حسنه میان آنان را موجب گشته و در حقیقت، آنها را به متحدان راهبردی منطقه ای تبدیل کرده است. در ذیل، به شرح خلاصه ای از این روابط و مناسبات در دوره های گوناگون، حیات این دو دولت اشاره شدده است.
الف. پیش از پیرورز انقلاب اسلامی ایران
تاریخچه روابط ایران و سوریه ارا می توان از سال 1946 دانست یعنی زمانی که سوریه به استقلال رسید و ایران بلافاصه با تاسیس کنسولری خود در این کشور، این استقلال را پذیرفت. طی این دوران، علی رغم وجود زمامدارانی با دیدگاه های متفاوت، دو دولت، روابط و همکاری های نسبتاً خوبی برقرار بود که می توان آن را حاکی از وجود یک دشن مشترک به نام رژیم بعث عراق دانست. حمایت ایران از قطعنامه 316 شورا امنیت،که اسراییل را وادار می کرد 5افسر سوری را که در خاک لبنان به اسارت رفته بود، آزاد کند، و سف 4 روزه حافظ اسد در دی ماه 1354 به ایران و امضای توافقنامه های همکای در خلال آن سف، نمونه ای از حسن نیت و روابط قابل توجه طرفین است. با وجود این،  طی همین دوران گاه شاهد تیره شدن روابط میان دو دولت بوده ایم که البته این امر واقعیات موجود د دو کشور و تفاوت بین نظام های حکومتی و اهداف و اصول بنیادین دو کشو سرچشمه می گیرد. د حالی که ایران، مورد حمایت آمریکا و مجری سیایت های او در منطقه و بزرگ ترین حامی و شریک اقتصادی اساییل در مطقه بود، سوریه در جبهه کاملاً مخالف این موضع ایران قرار داشت. بنابراین ، طبیعی بود که روابط و مناسبات دو کشور با کمک های مادی و حایت های لفظی ایران از اعراب در جنگ 1967در برابر اسراییل تا حدی بهبود یافت، به طور کلی، به
دلیل روابط گسترده ایران با رژیم اسراییل و مبارزه سوریه با اسراییل، همواره تنش درر روابط دو کشور تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران، باقی بود.
ب. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
باپیروزی انقلاب اسلامی ایران و پایه ریزی جمهوری اسلامی ایران، مناسبات سیاسی دو کشور تغییر کرد و روابط راهبردی مستحکمی میان ایران و سوریه برقرار شد. بهدنبال پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حافظ اسد طی پیامی به مقامات ایران، این پیروزی را تبریک گفت و مراتب حمایت خود را از انقلاب بیان نمود. چند عامل مهم انگیزه این علاقه مندی و حمایت از جانب سوریه بود:
1- گسترش فعالیت نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس به منظور تأسیس چند پایگاه نظامی در منطقه؛
2. خروج رژیم مصر از صحنه جهان عرب به دنبال عقد معاهده کمپ دیوید در سال 1978؛
3.نیاز شدید سوریه به پشتیبانی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در تقویت بنیه اقتصادی و خرید تسلیحات پیش رفته.
ایران نیز دست دوستی حافظ اسد را به گرمی فشرد و از گسترش روابط دو جانبه به دلایل ذیل استقبال کرد:
دولت سوریه آخرین سنگر از کشورهای عربی بود که همچنان در مقابل اسراییل بود ایستاده بود. بدین روی، با تو.جه به آنکه یکی از آرمان های انقلاب اسلامی مبارزه و محو اسراییل بوده است، از این لحاظ دو کشور همسو بوده اند.
شخص حافظ اسد از اقلیت علویان سوریه بود با شخصیتی متعادل بود که از مقبولیت عامه نیز بی بهره نبود و در حزب و ارتش نیز موقعیت مستحکمی داشت.
3. در جنگ عراق علیه ایران، حافظ اسد به دلایل گوناگوم از ایران حمایت می کرد و این امر ، به خصوص در شرایطی که صدام می خواست با عربی- عجمی کردن جنگ، حماتیت بیشتری از دنیای عرب به دست آورد، برای ایران ارزنده و اساسی بود.
4. سوریه به دلایل خاص خود، امکان حضور ایران را در لبنان تأمین و تضمین می کرد. این امر موجب پیدایش حزب الله، تشدید حرکت اسلامی در فلسطین اشغالی و فشار بر اسراییل شد و تمام این جریانات از نظر صدور انقلاب، بسیار موفقیت آمیز و سودمند تلقی می گردید.
بدین سان و از این زمان به بعد بود که با وجود ادامه حیات دشمن مشترک بعثی در کشور عراق، رهبران دو کشور دشمن مشترک دیگری را مدنظر قرار دادند که به مراتب خطرناک تر بود و آن رژیم غاصب صهیونیستی بود. در این بین، کشورهای غربی و عربی از دهه 80میلادی شروع به یک سلسله اقدامات برای دور کردن سوریه از ایران نمودند که البته هیچ گاه موفق نشدند این رابطه راقطع کنند؛ چنان که بشلار اسد در پاسخ به درخواست صلح بنیامین نتانیاهو در ازای باز پس دادن بلندی های جولان و قطع رابطه با ایران، اعلام نمود که حاضر است با اسراییل صلح نماید، ولی قطع رابطهبا ایران محال است. همچنین حضرت آ؛یت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، سوریه رانزدیک ترین کشور خاورمیانه به ایران طی 30سال گذشته نامیده و این کشور را یکی از کشورهای محو مقاومت در مقابل اسراییل توصیف کرده اند. در واقع ، روابط ایران و سوریه طی 30سال گذشته از پیچ و خم های بسیاری عبور کرده و بارها در لحظه ای که همه منظر گسست آن بوده اند، توانسته است به سلامت از معرکه تضادهای اعتقادی و اختلاف های مقطعی گذر کند. روابط این دو دولت با عبور از یک دوران همکاری و تنش در دهه 1360خورشیدی و پشت سر گذاشتن بحران های متعدد توانسات به مرحله ای از اثبات در دو دهه بعدی برسد و تبدیل به یک همکاری راهبردی در منطقه گردد.
با وجود مناسبات سیاسی خوب میان ایران و سوریه، حجم مبادلات میان دو کشور در سطح پایینی قرار دارد که یکی از دلایل این مسئله، بالا بودن تعرفه های گمرکی است. با این حال ، در سال های اخیر ، با توجه مسئولان دوکشور به اهمیت روابط تجاری و اقتصادی ، این روابط به صورت فزاینده ای در حال رشد است. بررسی روابط تجاری دو دولت در دهه گذشته، نشان دهنده روند رو به رشد مبادلات تجاری دو دولت است. صادرات ایران به سوریه به استثنای سرمایه گذاری ها و توریسم، از 4/7میلیون دلار در سال 1375 به حدود 180 میلیون دلار در سال 1385 رسیده است. شرکت های ایرانی تا کنون بالغ بر یک میلیارد دلار در صنایع اتومبیل، سیمان و کشاورزی سوریه سرمایه گذاری کرده اند و انتظار می رود این امر ارتقا یابد.
ایران و سوریه در سال 2006 اقدام به عقد یک تفاهم نامه نظامی کردند که بر پایه آن، همکاری های نظامی- درایی این دو کشور در دریای مدیترانه افزایش می یافت، هر چند مفاد این پیمان تا سال2011میلادی و سقوط حسنی مبارک عملی نشد. همچنین ایران در سال 2010در جهت شناسایی حملات موشکی و هوایی اسراییل، یک سامانه راداری پیش رفته به سوریه تحویل داد. هدف از این کار، دفاع از تأسییت برنامه هسته ای ایران در برابر حملات موشکی و تأمین امنیت هوایی سوریه و حزب الله لبنان در برابر حملات هوایی جنگنده های نیروی هوایی اسراییل بیان شده است.
روابط فرهنگی دو کشور نیز با امضای موافقت نامه های فرهنگی در زمینه های گوناگون ، از جمله تربیت و آموزش عالی ، مبادله متخصصان وطردح های آموزشی، نمایشگاه های هنری و صنایع دستی، نمایشگاه های فیل و عکس و مانند آن گسترش یافت
منبع:ماهنامه خبری و تحلیلی شیعیان جهان ”اخبار شیعه“،ش84و85،ص29و30