چکیده
امام حسن(علیه السلام) از نوجوانی پا به عرصه مبارزه با دشمنان گذاشتند و در دوران خلفای سه گانه در موقعیت‌های حساس حضور داشتند. در دوران خلافت پدر برگوارشان نیز درجنگها همراهشان بودند. پس از به خلافت رسیدن ایشان، معاویه با ارسال جاسوس و ایجاد اغتشاش به مخالفت با امام مبادرت ورزید و امام در چند نامه او را نصیحت نمودند ولی پس از مواجهه با روحیه جنگ طلب او، راهکار نظامی را تنها راه حل دیدند. به دلیل روحیه ضعیف مردم، خستگی لشکریان، وجود سربازانی از خوارج و افراد ظاهر بین و عده‌ای منافق و در نهایت خیانت فرماندهان، لشکر امام از هم گسسته شد و به ناچار پیشنهاد صلح معاویه را پذیرفتند. ایشان از هر فرصتی برای آگاه سازی مردم و معرفی چهره دشمنان استفاده می‌کردند. امام با دشمنان ناآگاه به نرمی برخورد می‌کردند ولی با دشمنان کینه توز با قاطعیت سخن می‌گفتند و ماهیت آنان را برای مردم بازگو می‌نمودند. امام حسین(علیه السلام) در دوران حیات برادر بزرگوارشان همراه ایشان بودند و همه تصمیمات نظامی و غیرنظامی برادر را تایید می‌نمودند. ایشان در مبارزات خود از مدینه به مکه و از آنجا به سوی کوفه هجرت نمودند، هم چنین قبل از هجرت نیز نمایندگانی برای بررسی اوضاع مقصد می‌فرستادند. ایشان هیچ‌گاه خود آغازکننده جنگ نبودند و هم‌چنین قبل از مبارزه دشمنان را پند می‌دادند و در جنگ جوانمردی را سرلوحه کار خود داشتند. آن حضرت تاکتیک‌های جنگی را رعایت می‌کردند و به اصول مبارزه کاملا آگاه بودند، با کلام نافذ خود لشکریان را برای جهاد تشویق می‌کردند و با دشمنان فریب خورده با نیکی برخورد می‌کردند. ایشان معاهده صلح با معاویه را زیرپا نگذاشتند ولی همواره از حق در برابر ظالم دفاع می‌کردند. حضرت مجتبی(علیه السلام) با دشمن صلح می‌کنند و امام حسین(علیه السلام) جنگ نظامی را انتخاب می‌نمایند و این تفاوت را باید در شخصیت دشمنان و اوضاع جامعه جستجو کرد. معاویه فردی با سیاست بود و هیچ گاه اجازه نداد که مردم شام از گناهانی که مي‏کرد مطلع شوند و به حکومت خود رنگ شرعي می‌داد. بر خلاف او فرزندش یزید، آشکارا گناه می‌کرد، سگباز، میمون باز و پیوسته مست بود. همین اختلاف، قیام در زمان معاویه را مورد تردید قرار می‌داد، چون در آن زمان افکار عمومی انحراف معاویه از اسلام را تشخیص نداده بود و امام حسن(علیه السلام)‏ با دورانديشي، سياست صلح در پيش گرفت که مانع از بين رفتن اسلام و شیعیان شد ولی امام حسین(علیه السلام) توانست در زمان یزید جهاد کند و با شهادت خود جامعه را بیدار و حکومت را رسوا نماید.

کلید واژه‌ها : مخالف، سیره، تفاوت، برخورد، حسنین، معاویه، یزید

عنوان پایان نامه:راهکارهای برخورد با دشمنان در سیره
حسنین (علیهماالسلام)
استاد راهنما:
سرکارخانم رضوی
استاد داور:
سرکارخانم فلاح زاده
پژوهشگر:
سمانه بیت الهی
تابستان 1394
94/6/10
معاونت پژوهش حوزه علمیه فاطمه الزهرا سلام الله علیها-شیراز