چکیده

فرزندان دختر جایگاه ارزنده ای در نزد معصومین~ داشته اند و این امر از سیره و منش ایشان پیداست.

هدف از تربیت اسلامی رسیدن به قرب الهی است. و از آن  جا که حقیقت انسان روح اوست که ذکوریت و انوثیت در آن  راه ندارد رسیدن به این هدف با تربیت اسلامی دختران امکان پذیر است.

از نظر اسلام تربیت باید با توجه به اصل تفاوت در دو جنس صورت بگیرد. چرا که جنس مؤنث از جهت رشد مغزی و شبکه هورمونی با جنس مذکر متفاوت است.

پدر و مادر مهمترین عامل تربیتی دختران چه از نظر وراثت و چه از نظر آموزشی هستند. الگو بودن، بازی و قصه گویی از روش های آموزش غیر مستقیم است که بیشترین تأثیر آموزشی را در سنین کودکی دارند.

القای دیدگاه مثبت به دختران در خود باعث مؤفقیت ایشان می شود.

نیاز به صمیمت در دختران بیشتر است به همین علت معصومین~ والدین را به ابراز محبت بیشتر به دختران خود، دعوت کرده اند.

از دشوارترین مسایل تربیتی برخورد با مسایل جنسی کودکان و نوجوانان است.که در این راستا باید اصولی را رعایت کرد تا زمینه انحراف جنسی آنها فراهم نشود.

برداشت کودک از مفاهیم دینی با بزرگسالان متفاوت است واین تفاوت، آموزش مفاهیم دینی به کودکان را نیز متفاوت می کند.

ضرورت حیات اجتماعی ایجاب می کند که والدین شیوه های ارتباط با دیگران و رفتارهای خاص اجتماعی دختران را به فرزندان شان آموزش دهند.

کلید واژه:اسلام، والدین، دختر،شیوه،تربیت

 -سمیه کشاورز

چکیده

 قرآن کریم ظاهری دارد و باطنی و دست یابی به معانی ظاهری قرآن برای غالب انسانها مسیر است اما به معنای باطنی قرآن جز پاکدلان دست نخواهند یافت. طهارت در قرآن کریم علاوه بر اشاره به طهارت ظاهری و حرمت مس قرآن بر غیر طاهرین دلالت بر طهارت باطنی را نیز شامل می شود و بر این مطلب اشاره دارد که تنها کسانی به اسرار و معانی باطنی قرآن دست می یابند که قلوب آنها از آلودگی های شرک و گناه پاک باشد و دست یافتن به تمامی یا بخشی از این معانی بستگی به مقدار طهارت باطنی فرد دارد که در درجه اول پیامبر(صل الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) هستند و در درجات بعد دیگر انسانها هر یک به اندازه طهارت نفس خود.

طهارت دارای اسرار و حکمتها و مراحلی بسیار سنگین می باشد که رسیدن به آنها زمان زیادی از عمر انسان را طلب می کند. بعد از رسیدن به طهارت ظاهری و باطنی و تحصیل شرایط فهم قرآن مجید، از بین بردن موانع فهم آن بر هر فرد مسلمانی لازم است. همچنین نباید فراموش کرد که بهره گیری عمیق علمی از قرآن کریم و فهمیدن معارف بلند آن، مشروط است به ارتباط و پیوند با معلم حقیقی قرآن که همان خداوند بخشنده است. علم قرآن همراه با رحمت خدا است و رحمت خاصه ی خداوند شامل حال پرهیزکاران می گردد. زیرا اگر انسانها تقوی پیشه کنند و در برابر دستورهای الهی با تقوی باشند، خداوند برای آنها نوری از علم را قرار می دهد که جدا کننده حق از باطل است.

کلید واژه ها: ظاهر، طهارت، باطن، تفسیر، ذهن، نقش، بهره گیری، قرآن.

 /زینت شاهین

چکیده

این تحقیق به بررسی موضوع « وظایف منتظران فرج » پرداخته است که هدف از ارائه آن تبیین مفهوم و جایگاه انتظار و منتظِر و مباحث مربوط به آن و آشنا ساختن منتظران با وظایف و مسئولیّت هایی که در عصر غیبت در قبال امام زمان خویش بر عهده دارند، می باشد.

روش این تحقیق بنیادی و توصیفی می باشد و مطالب آن به طور مستقیم و از طریق جمع آوری فیش (کتابخانه ای) تدوین شده است.

در پایان با مطالعه این تحقیق  باید به این نتایج پی برد که: انتظار در لغت به معناي چشم به راه بودن و در اصطلاح چشم به راه يك رويداد خوب است. در قرآن و روايات تأكيد فراواني بر انتظار فرج و عبادت شمردن آن شده است. انتظار به دو گونه مثبت و منفي مي باشد، انتظار مثبت عاملي براي زمينه سازي جهت ايجاد تحوّل و خود سازي است. انتظار منفي مقاومت نكردن در برابر ظلم را يك نوع زمينه سازي براي ظهور مي داند كه از نظر ما اين نوع انتظار مردود است.

ویژگی های فراوانی برای منتظران در آیات و روایات بیان شده است از جمله: آگاهي وهوشياري، عبادت و بندگی، اميدواري، بردباري و استواري، اخلاق شایسته و… که يك منتظر واقعي باید خود را با این صفات آراسته نماید.

منتظران ظهور امام زمان (علیه السّلام)، در قبال آن حضرت وظايف و مسئوليّت هايي برعهده دارند. که از جمله : شناخت امام، حفظ پیوند با مقام ولایت، اطاعت و فرمان برداری از اهل بیت (علیهم السّلام)، کسب آمادگی های لازم، امر به معروف و نهی از منکر، تبلیغ و دعوت، تکذیب مدّعیّان دروغین مهدویّت و… می باشد که منتظران موظّفند با انجام این وظایف خود و جامعه را برای ظهور آن حضرت و پذیرایی از ایشان آماده نمایند.

واژگان كليدي اين موضوع: انتظار ، منتظِر ، منتظَر ، منجي ، فرج ، تعجیل ، وظایف ، مهیّا.

-معصومه عباسی

چکیده

یکی از عوامل تکامل انسان، ایمان است. و منظور از ایمان، اعتقاد قلبی به خدا و فرامین او همراه با تسلیم به آن ها است. ایمان غیر از علم است زیرا قرآن از کافرانی سخن می گوید که با وجود علم و آگاهی، به سوی کفر گرایش داشتند.

هر چه ایمان قوی تر باشد ظهور و بروز آن در ابعاد بیشتری از وجود انسان تجلی پیدا می کند. کسی که از ایمان ضعیفی نسبت به خدا برخوردار است. ایمان او ممکن است فقط در زبان وی تجلی کند اما آنکه ایمانش در درجه ی بالاتری است نه تنها در زبان ملتزم به خداست که در اعمالش نیز اعتقاد خود را به خداوند نشان می دهد. در برابر مشکلات صبور است و به خدا توکل می کند، شکر نعمت های الهی را به جا آورده و به تدریج به مقام رضا و یقین نایل می شود و در تمام لحظات زندگی حالتی بین خوف و رجا دارد. در برخورد با مردم متواضع است و حلم و بردباری پیشه می کند، نسبت به سرگذشت جامعه بی اعتنا نیست، به عهد خود وفادار است و آداب معاشرت را رعایت می کند. نسبت به مردم امانت دار است و حب و عشق الهی آنچنان در  دل او رسوخ کرده که تقوای شدیدی نسبت به خدا دارد. مومن در برخورد با دشمنان شجاع و نسبت به دوستان مهربان است، صله ی رحم را فراموش نمی کند و نتیجه ی کار و کوشش خود را با فقرا نیز سهیم می شود.

در این پژوهش طی 4 بخش سعی بر این  است که نشانه های مومن در قرآن مورد بررسی قرار گیرد.

بخش اول کلیات و بخش دوم مفهوم شناسی مومن است. در بخش سوم به نشانه های مومن در ارتباط با خدا پرداخته شده است و در بخش چهارم نشانه های مومن در ارتباط با خود و جامعه مطرح شده است.

کلید واژه ها: ایمان، تسلیم، صبر، توکل، قرآن، نشانه، تقوا.

چکیده

مخالفت مشرکین با پیامبر(ص) مراتب مختلفی داشت. ابتدا این مخالفت به صورت ملایم بود، در اوایل بعثت و شروع دعوت آشکار مشرکین سعی بر تطمیع پیامبر(ص) داشتند، ولی هر اندازه پافشاری و استقامت پیامبر(ص) بیشتر می شد و بر تعداد مسلمانان افزوده می گشت، شدت مخالفت مشرکین نیز زیادتر می شد.

پیامبر(ص) نزدیک به سه سال دعوت خود را علنی نکرد، از آنجا که پیامبر(ص) در این مدت به کسی کاری نداشت، کسی متعرض او نمی گشت و از طرف دیگر قریش و مردم ملاحظه مقام حامی وی ابوطالب را می کردند، اما پس از آشکار شدن دعوت و اسلام آوردن چند تن از بزرگان، مشرکان دست به کار شدند و عکس العمل های متفاوتی را از خود نشان دادند؛ که این عکس العمل ها شامل دو بخش قبل و بعد از هجرت می باشد. مبارزه مشرکان قریش با پیامبر(ص) از استهزاء و عداوت شروع شد. البته این اختصاص به رسول الله(ص) ندارد، زیرا تمامی انبیای الهی در مرحله اول با استهزای دشمنان روبه رو می شوند.

بعد از آنکه مشرکان از استهزاء ناامید شدند و حتی نتوانستند با تکذیب نیز پیامبر (ص) را از تصمیم خود منصرف کنند، دست به تهمت های ناروایی مانند جنون، ساحر و … زدند و یکی یکی حیله های خود را به کار برند؛ لجاجت کردند، بهانه آوردند و حتی چند بار کمر به توطئه و قتل پیامبر اسلام(ص) بستند. اما خداوند عمل مشرکین را عقیم می نمود و مقدمات هجرت پیامبرش(ص) را آماده کرد و به وسیله وحی روحیه پیامبر(ص) را قوی می نمود؛ ولی مشرکان دست بردار نبودند و حتی بعد از هجرت نیز مشکلات عدیده ای برای رسول خدا(ص) به وجود آوردند، جنگ های بسیاری که در طول سالهای هجرت حتی به پیامبر(ص) فرصت تبیین احکام هم نمی داد و پیامبر(ص) هنوز زره از تن بیرون نیاورده بود به جنگ بعدی می رفت.

تا زمان رحلت پیامبر(ص) مشرکان همچنان کار شکنی های خود را انجام داده، تا آنجا که در زمان رحلت پیامبر(ص) میان مسلمانان در مورد جانشین ایشان اختلاف افتاد و در حالی که جانشین ایشان حی و حاضر بودند، شخص دیگری را به عنوان خلیفه گرفتند و حتی بعد از ایمان آوردشان اینان همچنان مشرک بودند.

کلیه واژه: مخالفت، مشرکین، رسول خدا(ص)، بعثت، هجرت.

چکیده

ولی در کتب لغت به معنای مطلق قرب و نزدیک شدن آمده است گرچه بعضی آن را به معنی قرب معنوی و بعضی مفسرین به معنی قرب حسی خاص گرفته اند که بعداً تصمیم به انواع قرب داده شده است کلمه هایی که از ریشه ی ولی گرفته شده است یکی ولاء است و دیگری ولایت و سومین آن ولی می باشد. ولایت به فتح و کسر واو آمده است. ولایت در لغت معنای صاحب اختیار، سرپرست، سلطان، نصرت، محبت، دوستی، قرابت، خطه و بلاد، سلطان است و کلمه ولی به معنای والی، حاکم، سرپرست، ولی نعمت، اولی و سزاوارتر، صدیق، ناصر و یار، تابع محب آمده است.

کلمه ولایت در اصطلاح به دو معنا به کار رفته است الف) در اصطلاح فقهی به معنای سلطه بر دیگران به حکم عقل یا شرع و ب)در اصطلاح عرفان: به معنای فناء ذاتی، فناء در توحید به کار رفته است. مراتب ولایت شامل 1-ولایت الله 2-ولایت رسول الله 3- ولایت امام 4- ولایت فقیه واجد الشرایط می باشد. برای ولایت تقسیمات مختلفی آمده است از جمله تقسیم ولایت به دو قسمت ولایت الهی و ولایت طاغوتی و (یا ولایت مثبت و ولایت منفی).

ولایت منفی شامل ولایت کفار، شیطان، ظالمان و ولایت مثبت شامل ولایت خدا، پیامبران و ائمه مؤمنان و فرشتگان می باشد که ولایت خدا شامل ولایت عام و خاص واخص است ولایت پیامبران شامل تکوینی و تشریعی و ولایت مؤمنان عام و خاص است و ولایت فرشتگان که عام (نسبت کافر و مومن و خاص نسبت به مومن) است.

تحقیق ولایت در قرآن کریم شامل 4 بخش است:

1- مبانی و کلیات تحقیق

2- تعریف ولایت و اقسام آن شامل دو فصل است:

فصل اول: تعریف لغوی ولایت

فصل دوم: اقسام ولایت و مراحل آن

3- ولایت منفی و مثبت در آیات و روایات:

فصل اول: ولاء منفی و پیامدهای آن

فصل دوم: ولاء مثبت و تشریح آن

4- ولایت فقیه:

فصل اول: خصوصیات ولی فقیه

فصل دوم: اثبات ولایت فقیه

حبیبه صبح صادق

چکیده

دوره کودکی مهم ترین و با ارزش ترین دوره زندگانی بشر  است، بهترین فرصت جهت تعلیم و تربیت کودک می باشد، کودک در این دوره به پدر و مادر خود متکی است و دوران اتکاء به والدین طولانی است، لذا فرصت تربیت نیز طولانی خواهد بود و اگر از این فرصت به طور شایسته بهره برداری شود بهترین نتایج تربیتی به دست خواهد آمد. اکثر قریب به اتفاق پدران و مادران پیش از تولد اولین فرزند خود، تقریباً دانشی در مورد حقوق کودک سلب نکرده اند و در هیچ مکتبی به جزء اسلام بدین صورت به حقوق فرزندان اشاره نشده است. جامعه ای که اکنون در آن زندگی می کند یک جامعه اسلامی و دینی است. اگر اعتقاد داشته باشید مسلمانید پس روش و سیری که در زندگی طی می کنید باید طبق آیین مسلمانان که همان اسلام و پیروی از دستوران وحی است باشد. این پژوهش شامل چهار بخش می باشد بخش اول کلیات، که شامل مقدمه و طرح نامه می باشد. بخش دوم مفهوم شناسی می باشد که شامل دو فصل است فصل اول مفهوم حقوق و کودک را بیان می کند و فصل دوم مفهوم ولایت و وضعیت کودک قبل از اسلام را بیان می کند. بخش سوم حقوق کودک در قبل و حین ولادت نام دارد که شامل دو فصل می باشد. فصل اول به حقوق کودک قبل از ولادت پرداخته شده و فصل دوم حقوق کودک در ایام ولادت را بررسی می کند. بخش چهارم حقوق بعد از ولادت است که شامل دو فصل است فصل اول حق نگهداری و مادری کودک است فصل دوم حق تعلیم و تربیت می باشد.

کلید واژه ها: حقوق، کودک، والدین، ولی، ولایت، دیدگاه، اسلام، خانواده.

چکیده

پروردگار عالم و آدم که در زمان آفرینش انسان از مقام خلاقت الهی او سخن به میان
می­آورد و می­فرماید: «همانا در زمین جانشینی قرار خواهم داد» و در نحوه آفرینش او از مبدأ واحد انسانی سخن می­گوید «همانا شما را از نفس واحده خلق کردیم» و در مقام تعریف و توصیف کمالات انسانی نیز اوصاف زن و مرد را یکسان و هماهنگ کنار هم بیان می­دارد «همانا مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان مؤمن، مردان و زنان اهل اطاعت، مردان و زنان راستگو، مردان و زنان صابر، و مردان و زنان خداترس خاشع و مردان و زنان خیرخواه مسکین نواز و مردان و زنان روزه­دار و مردان و زنان با حفاظ خوددار از تمایلات حرام و مردان و زنانی که یاد خدا بسیار می­کنند …».

امروز دانشمندانی که مادی، غیر عقلانی و غیر وحیانی می­اندیشند، با نگرش­های متفاوت تاریخی جامعه شناسانه یا روان شناسانه به مقوله زن و مرد، باورهایی غلط و انحرافی را به ذهن­ها منقل می­سازند و بر پایه این بنیان غلط، عده­ای به حکومت مردها و مرد سالاری فتوا می­دهند و دسته­ای دیگر به زعامت زنان نظر می­دهند و برخی نیز سرگردان حکم مردها را به زنان و حکم زنان را به مردان به عنوان تساوی حقوق و یکسان سازی جامعه سرایت می­دهند، غافل از اینکه تسویه و مساوات تنها در فرضِ موضوع واحد امکان­پذیر است.

کلید واژه: نفقه، اسلام، زن، نشوز، جایگاه، ارزش، حجاب

سمیه خلیفه

چکیده

در هر جامعه و ملتی و هر دین و شریعتی، می توان گرایش های عارفانه خاص آن جامعه و  دین را یافت. در عالم اسلام نیز رگه های زهد و تصوف، از همان آغاز به چشم می خورد. در تصوف اسلامی، هم تاثیر معارف قرآنی پدیدار است هم تاثیرات مسیحیت، آیین هندو و مانویت و … درهر حال، تصوف در عالم اسلام، در آغاز ساده و بی پیرایه بود درآثار صوفیان قرن های نخستین، تصوف چیزی جز زهد به شکل افراطی آن و رعایت اخلاق نبود اما کم کم سخن از طریقت و حقیقت به میان آمد و عمل به شرع، مورد بی اعتنایی قرار گرفت و شریعت به سان پلی انگاشته شد که شخص تا لحظه ی عبور به آن نیازمند بوده و همین که از پل عبور کرد، دیگر نیازی به آن ندارد. تصوف که از قرن دوم شکل گرفت، قرن ها تنها به ارائه ی رهنمود و دست گیری و راهبری عملی مشتاقان می پرداخت. پس از آن کم کم در وادی نظریه پردازی، ارائه ی طرحی نظامند برای تبیین جهان، و توصیف هستی نیز گام نهاد. از آن پس، عرفان و تصوف هم به عنوان نظریه ای برای تبیین جهان، شناخت انسان و حتی تفسیر قرآن مطرح شد هم به عنوان نهادی اجتماعی، عاملی بود برای گرایش رهبران آن به دنیا و ریاست و در نتیجه، اختلافات فکری و عملی و تفاوت برداشت ها و عملکردها.

   کلید واژه: صوفی، خانقاه، قطب، رهبانیت، فناء، ولایت، شریعت، حقیقت، طریقت، تشرف، ریاضت، تصوف.

زینب تدین راد

چکیده

احتجاج از باب اِفتعال به معنای اقامه حجت و دلیل برای اثبات حق است. در قرآن کریم، کلمه «حجت» در همه موارد درباره اثبات حق به کار رفته است. بررسی کاربردهای قرآنی، مفید این نکته است که حجت به تصدیق کننده ادعای حق است و محاجّه در جایی است که مخاصمه و منازعه در کار باشد. اصولاً هر حجتی هدف خاصی را تعقیب می کند.

اهداف اصلی و کلی احتجاجات در قرآن، اثبات ربوبیت خدا، اثبات جهان آخرت و اثبات رسالت پیامبران می باشد. احتجاج اختصاصی به شیوه قولی و اقامه دلیل لفظی در قالب کلمات و جملات ندارد ، بلکه می توان متناسب با موقعیت های خاص و به مقتضای آن،  گاه با استدلال لفظی و دلیل قولی مطلبی را ثابت کرد و گاه نیز با عمل خاصی حقانیت مسئله‌ای را روشن ساخت. احتجاجات قولی شامل صراحت لهجه، شروع دعوت با سؤال، برائت از شرک و کفر، ارجاع به فطرت، برهان، موعظه جدل، تمثیل، تشبیه و احتجاجات عملی شامل معجزه، تحدّی، مباهله، کناره‌گیری، طرح مبارزه، هجرت و ترویج تقلید می شود.

 ابراهیم خلیل (علیه السلام) دومین پیامبر اولوالعزم از پیامبران بزرگواری است که خدای تعالی بیش از سایر انبیای خود از او به عظمت یاد کرده و اوصاف ستوده و خصال پسندیده او را در قرآن ذکر فرموده و به بخش زیادی از الطاف و عنایات خود که به او عطا کرده ، مانند نشان دادن ملکوت آسمآن ها و زمین ، امت بودن به تنهایی ، مقام خلّت، مقام امامت، بهره‌مندی از حجّت قوی و … اشاره نموده است. ابراهیم (علیه السلام) زندگی و رسالت خویش را در میان قومی آغاز کرد که به رغم آشنایی با علم نجوم، در مسائل اعتقادی در اثر نادانی و ضعف فکری، گرفتار انواع شرک شده، با تعصب جاهلی بر آن اصرار می ورزیدند.

حضرت ابراهیم ‌(علیه السلام) از شیوه‌های مختلف احتجاجات قولی و عملی برای مناظره با بت‌پرستان و اجرام آسمانی پرستان، آزر و نمرود بهره برد. این پژوهش در 5 بخش به بررسی حقیقت احتجاج و اقسام آن، ویژگی های حضرت ابراهیم‌(علیه السلام) و قومش، شیوه‌های مناظره حضرت ابراهیم‌(علیه السلام) با بت پرستان، اجرام آسمانی پرستان، آزر و نمرود می‌پردازد.

 روش پژوهش حاضر بر اساس نگرش کاربردی و بر اساس راهبرد توصیفی است و از روش کتابخانه ای جهت جمع‌آوری اطلاعات بهره گرفته شده است . مهم ترین منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از تحلیل قصص، طلوع جاودان، دایره المعارف قرآن کریم، فرهنگ قرآن، و تاریخ انبیا .

در پژوهش حاضر، کلید واژه‌های احتجاج، ابراهیم، قرآن، غرور، جدل و مناظره بیش از سایر واژه‌ها به کار برده شده است.